Σε περιόδους αβεβαιότητας, έχουμε την τάση να οχυρωνόμαστε και να προσκολλούμαστε στην υφιστάμενη κατάσταση. Ένα είδος “μυωπίας” ενεργοποιείται και επικεντρωνόμαστε στις πιο επείγουσες αποφάσεις μας: πώς να διατηρήσουμε τις οικογένειές μας ασφαλείς και υγιείς, πώς να κρατήσουμε τoυς εργοδότες μας ευχαριστημένους ή, αν έχουμε χάσει μια δουλειά, πώς να βρούμε μια νέα το συντομότερο δυνατό. Όταν είμαστε καταβεβλημένοι, μπορεί να είναι δύσκολο να βρούμε το χρόνο, τα κίνητρα και την ψυχική ενέργεια για να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα ζητήματα.
Αλλά παρά τις προκλήσεις που παρουσιάζουν οι παρατεταμένες περίοδοι αβεβαιότητας, οι περίοδοι αυτές προσφέρουν επίσης απαράμιλλες ευκαιρίες για στρατηγικό σχεδιασμό. Ο απόλυτος έλεγχος και η προβλεψιμότητα είναι πάντα μια ψευδαίσθηση και όταν οι περιστάσεις απομακρύνουν αυτή την ψευδαίσθηση, μπορεί να μας ανοίξουν το μυαλό στη μεγάλη ποικιλία των δρόμων που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε. Οι σύμβουλοι ηγεσίες του Harvard Business Review, ανέπτυξαν πέντε στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν οποιονδήποτε να αξιοποιήσει τις δυνάμεις του/της για να ανακαλύψει εκ νέου μια στρατηγική ανοικοδόμησης καριέρας.
1. Εξερευνήστε μια σειρά επιλογών ακόμα και μακρινά σενάρια
Τα πάντα μπορούν να συμβούν σε αβέβαιους καιρούς. Το εύρος των πιθανών αποτελεσμάτων μπορεί να είναι συντριπτικό, και ακόμη και όταν τα κατανοούμε διανοητικά, συχνά αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε τα χειρότερα σενάρια. Αλλά η ρητή εξέταση των πιο αδιανόητων αποτελεσμάτων μπορεί στην πραγματικότητα να τα κάνει λιγότερο τρομακτικά, επιτρέποντάς σας να σκεφτείτε τις επιλογές σας με μεγαλύτερη σαφήνεια και να σχεδιάσετε το πλάνο σας πιο αποτελεσματικά.
Αντίστοιχα, αν ψάχνετε για δουλειά, σκεφτείτε να σχεδιάσετε όχι μόνο τα πιο πιθανά σενάρια αλλά και εκείνο στο οποίο θα μείνετε άνεργοι για διπλάσιο χρονικό διάστημα από αυτό που περιμένετε ή στο οποίο ο/η σύζυγός σας θα χάσει επίσης τη δουλειά του/της. Αν και τέτοιες πιθανότητες μπορεί να είναι δύσκολο να τις σκεφτείτε, το να υπολογίσετε πώς ακριβώς θα τις αντιμετωπίσετε και να ορίσετε εναύσματα για δράση, όπως “Αν δεν έχω βρει δουλειά μέχρι τον Φεβρουάριο, θα μετακομίσω σε ένα φθηνότερο διαμέρισμα ή θα νοικιάσω το εφεδρικό υπνοδωμάτιο” μπορεί να σας βοηθήσει να διασφαλίσετε ότι δεν θα βρεθείτε αργότερα σε πιο δεινή θέση.
2. Φανταστείτε το καλύτερο δυνατό μέλλον σας
Φυσικά, ο στρατηγικός σχεδιασμός δεν αφορά μόνο τη φαντασία των χειρότερων δυνατών αποτελεσμάτων. Εξίσου σημαντικό είναι να εξετάζετε ιδέες και ευκαιρίες που μπορεί να μην σας είχαν περάσει ποτέ από το μυαλό πριν. Αμφισβητήστε τις υποθέσεις που κάνετε για τον εαυτό σας, όπως “δεν έχω ξαναδοκιμάσει αυτό το είδος εργασίας, άρα δεν θα ήμουν καλή υποψήφια/ος” και “δεν είμαι κατάλληλος/η για διοίκηση”. Σκεφτείτε διάφορους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε τις δεξιότητές σας και να εκπληρώσετε τα πάθη σας, τόσο στην εργασία όσο και σε άλλες πτυχές της ζωής σας. Θα μπορούσε η μερική εργασία να σας δώσει περισσότερο χρόνο για τη γονική μέριμνα ή για επιχειρηματικά εγχειρήματα; Όσο περισσότερο έχετε σκεφτεί τις επιλογές σας, τόσο καλύτερα προετοιμασμένοι θα είστε για να δράσετε όταν προκύψει μια ευκαιρία.
Παρόλο που μπορεί να ακούγεται απλό, το να φαντάζεστε το μέλλον με το καλύτερο δυνατό σενάριο είναι μερικές φορές ακόμη πιο δύσκολο από το να προετοιμάζεστε για το χειρότερο. Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε.
Για έμπνευση, εμβαθύνετε στις πιο δύσκολες στιγμές και προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για παράδειγμα, και σκεφτείτε τις δεξιότητες ή τις δημιουργικές προσαρμογές που αναπτύξατε για να τις αντιμετωπίσετε. Ίσως αγωνιστήκατε χωρίς τη ρουτίνα της καθημερινής μετακίνησης. Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι, στο μέλλον, θα πρέπει να εξετάσετε τις δυνατότητες απομακρυσμένης εργασίας.
Κατασκευάστε ένα “σενάριο” με τα σημαντικότερα στιγμιότυπα που θα σας βοηθήσει να θυμηθείτε τις στιγμές που ήσασταν στα καλύτερά σας. Τα μοτίβα που ανακαλύπτετε μπορούν να χρησιμεύσουν ως ενδείξεις. Αν σας άρεσε σταθερά να καθοδηγείτε συναδέλφους, για παράδειγμα, μπορείτε να εξετάσετε πώς να αναπτύξετε νέες δεξιότητες γύρω από την καθοδήγηση ή να αναζητήσετε τρόπους να την κάνετε μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής σας ζωής.
Ξεπεράστε την προηγούμενη εμπειρία σας και την τρέχουσα θέση ή τομέα απασχόλησης σας για να εξερευνήσετε νέους τομείς και αναδυόμενες τάσεις. Πριν από μερικά χρόνια ένας από τους πρώην συναδέλφους στο HBR παρατήρησε ότι το ενδιαφέρον για την τεχνητή νοημοσύνη αυξανόταν ραγδαία. Παρόλο που δεν είχε επίσημη εμπειρία στον τομέα, υπέβαλε αίτηση και σύντομα απέκτησε ρόλο σε μια νέα μονάδα καινοτομίας που επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
3. Δημιουργήστε ικανότητες σχετικές με τον μελλοντικό σας ρόλο εργασίας
Σε καιρούς ευημερίας, το λογικό είναι να εντοπίζετε πρώτα μια θέση εργασίας που θα θέλατε να έχετε και στη συνέχεια να εργάζεστε για να αποκτήσετε τις δεξιότητες που απαιτούνται για να την αποκτήσετε. Αλλά σε περιόδους αβεβαιότητας, αυτή μπορεί να είναι μια επικίνδυνη προσέγγιση, επειδή η εταιρεία ή ακόμη και ο τομέας στον οποίο εστιάζετε μπορεί να αντιμετωπίσει απροσδόκητες ταραχές. Θα ήταν πιο συνετό να ακολουθήσετε αντ’ αυτού μια προσέγγιση “πρώτα οι δεξιότητες”. Προσδιορίστε τις δεξιότητες που θα χρειαστεί να καλλιεργήσετε προκειμένου να εξελιχθείτε προς τους ευρύτερους προσωπικούς και επαγγελματικούς σας στόχους και στη συνέχεια, καθορίστε ποιες θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να σας ταιριάζουν.
Για τον εντοπισμό και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, συνιστούμε τις ακόλουθες στρατηγικές:
- Βρείτε ευκαιρίες για να εξασκήσετε νέες δεξιότητες στον τρέχοντα ρόλο σας. Χωρίς να αλλάξουν φυσικά τα καθηκοντά σας, θα μπορούσατε να καταβάλετε προσπάθεια να καλλιεργήσετε σχέσεις με συναδέλφους με πολύ διαφορετικό υπόβαθρο για να κατανοήσετε καλύτερα τις εμπειρίες τους.
- Εξερευνήστε διαδικτυακά προγράμματα και μαθήματα. Μπορείτε να επενδύσετε σε διάφορα μαθήματα που να επικεντρώνονται στη διαχείριση διαφορετικών πολιτισμών, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή σας και βοηθώντας σας να αποφύγετε συχνά λάθη.
- Πλησιάστε ανθρώπους από τους οποίους μπορείτε να μάθετε μέσω άτυπης καθοδήγησης ή επίσημης καθοδήγησης. Το δίκτυό σας είναι η καλύτερη εκπαιδευτική σας πηγή και οι άνθρωποι σε αυτό μπορεί επίσης να είναι σε θέση να σας υποστηρίξουν στο μέλλον, καθώς αντιλαμβάνονται τις αυξανόμενες δεξιότητές σας. Ζητήστε από έναν μέντορα να παρακολουθήσετε ορισμένες εργασίες και συναντήσεις για να παρατηρείτε πώς χειρίζεται διάφορες καταστάσεις, δίνοντάς σας διάφορες νέες προοπτικές.
4. Ξεκινήστε με μικρές κινήσεις
Για να ξεπεράσετε την παράλυση της αβεβαιότητας, επικεντρωθείτε σε αυτά που μπορείτε να αλλάξετε βραχυπρόθεσμα. Αν τα καθήκοντά σας φαίνονται δύσβατα, δοκιμάστε να τα “διαχωρίσετε” σε πιο διαχειρίσιμα επιμέρους καθήκοντα. Η συγγραφή ενός βιβλίου μπορεί να φαίνεται άθλος, αλλά η σύνταξη ενός περιγράμματος μπορεί να γίνει σε ένα απόγευμα. Αν δεν είστε σίγουροι για το τι πρέπει να βάλετε σε προτεραιότητα, ξεκινήστε με κάποιες μικρές κινήσεις ή ενέργειες που θα είναι χρήσιμες ανεξάρτητα από τις μεταβαλλόμενες συνθήκες όπως το να φρεσκάρεις το βιογραφικό σου ή να ενημερώσεις το προφίλ σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, αναρωτηθείτε: “Ποια μικρή κίνηση θα μπορούσα να κάνω σήμερα που θα μου έδινε χαρά;”
5. Να είστε σταθεροί και δυνατοί ως προς το τι πρέπει να αφήσετε πίσω σας.
Ο σχεδιασμός για ένα αβέβαιο μέλλον δεν έχει να κάνει μόνο με το να εξοπλιστείτε με νέες δεξιότητες ή να κάνετε νέες διασυνδέσεις. Είναι επίσης το να κάνεις στρατηγικές επιλογές σχετικά με το τι και ποιον θα εγκαταλείψεις. Φυσικά, είναι δύσκολο να εγκαταλείψετε πράγματα στα οποία έχετε επενδύσει πολύ χρόνο, προσπάθεια και ενέργεια. Και είναι εύκολο να νοσταλγείς το παρελθόν, ειδικά όταν αντιμετωπίζεις αβεβαιότητα στο παρόν. Αλλά το να προχωράς μπροστά σημαίνει ότι πρέπει να βλέπεις με καθαρό μάτι τι δεν σε εξυπηρετεί πλέον και να δίνεις στον εαυτό σου το περιθώριο να κυνηγήσεις κάτι καινούργιο.
Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να αποφεύγουν την αβεβαιότητα αλλά όσο σκληρά κι αν προσπαθήσετε, δεν μπορείτε να ξεφύγετε από αυτήν. Αντίθετα, είναι καλύτερο να αντιμετωπίζετε την αβεβαιότητα ως μια ευκαιρία για ανάπτυξη, είτε αυτό σημαίνει εξερεύνηση νέων δεξιοτήτων, είτε μια νέα θέση εργασίας, είτε μια εντελώς νέα καριέρα. Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, αλλά με τις στρατηγικές που περιγράφονται παραπάνω, θα έχετε τα εργαλεία για να αντιμετωπίσετε ό,τι κι αν φέρει το μέλλον.
Ξεκινήστε με το φρεσκάρισμα του βιογραφικού σας ή με μια έρευνα των διαθέσημων θέσεων εργασίας.
